Trục các đăng là bộ phận quan trọng, không thể thiếu trong cấu tạo của các loại xe ô-tô. Không những nó giúp truyền động cho các cầu bánh xe mà nó còn giúp góp phần làm cho ô-tô được chuyển động mượt mà và dễ dàng hơn.
1. Trục các đăng là gì?
Trục các đăng hay còn được gọi là trục dẫn động. Đây là một trong các sản phẩm cơ khí thông dụng cũng là bộ phận thuộc hệ thống truyền lực trên ô-tô.
Trong ô-tô, trục các-đăng truyền công suất từ hộp số ngang/ dọc tới bộ vi sai. Chúng có khả năng di chuyển lên xuống tương ứng với điều kiện vận hành và triệt tiêu sự thay đổi về chiều dài bằng rãnh then.
Có thể ví bộ truyền động trục dẫn động giống với hệ thống ống dẫn khí, dẫn thủy lực hoặc đường dây điện đi khắp các nơi cần thiết trên ô-tô. Nhưng với bộ truyền động các đăng thì chúng không những truyền lực mà còn truyền được cả mômen.
Trục các đăng
2. Công dụng của trục các đăng
Trục các đăng được sử dụng để truyền chuyển động từ trục này sang trục khác mà góc độ giao nhau của cả hai trục đều thay đổi trong khi xe chạy.
Khi ấy, những khớp nối giữa trục và trục các đăng được gọi là tổ hợp truyền động các đăng. Tổ hợp này có tác dụng liên kết các trục có tâm không nằm trên cùng một đường và vị trí tương đối của chúng cũng thay đổi trong quá trình ô-tô chuyển động.
Thông qua việc kết nối đó, trục các đăng sẽ thực hiện nhiệm vụ chính của nó là truyền mômen xoắn và lực.
Ngoài việc truyền chuyển động giữa các cụm đặt cách xa nhau thì nó còn giúp cho việc tháo lắp các cụm, cơ cấu truyền lực được diễn ra dễ dàng hơn.
3. Phân loại trục các đăng
Có 2 cách phân loại đó là phân loại theo kết cấu của trục hoặc theo kết cấu khớp các đăng.
Theo kết cấu trục các đăng
- Trục rỗng
Loại trục này nhẹ và có thể thay đổi được độ dài. Được sử dụng ở những xe có không gian lớn và có động cơ đặt ở phía trước nhưng dẫn động ra cầu sau.
- Trục đặc
Loại trục này thường rất nhỏ, gọn, không tốn nhiều không gian. Nhưng lại không thể thay đổi độ dài. Chúng thường được dùng ở các vị trí như giữa hộp giảm tốc cầu tới bánh xe chủ động.
Theo kết cấu khớp các đăng
- Khớp các-đăng mềm
Loại khớp này thường được dùng để nối dài trục các đăng. Thông thường chúng có kích thước nhỏ và nên được làm từ cao su có độ bền cao để tránh bị hỏng do tác động của môi trường.
- Khớp các-đăng cứng
Các loại xe ô tô thường sử dụng loại khớp các đăng này. Chúng có cấu tạo phức tạp và gồm 2 loại chủ yếu là dạng trục và dạng bi.
Theo đặc tính tốc độ góc của khớp các đăng
Có 2 loại:
- Khớp các-đăng đồng tốc
Loại này thường được dùng ở không gian hẹp. Chúng có cấu tạo đơn giản và khả năng truyền động tốt.
- Khớp các đăng khác
Loại khớp này thường được sử dụng khi góc thay đổi mô men lớn. Chúng có cấu tạo đơn giản và giá thành rẻ.
Theo số lượng khớp các đăng trong bộ truyền
- Loại đơn: chỉ sử dụng một khớp các đăng trong bộ truyền động.
- Loại kép: được sử dụng khi truyền mô-men xoắn giữa hai cụm có khoảng cách lớn.
4. Cấu tạo cơ bản của trục các đăng
Trục các đăng ngày càng được sử dụng phổ biến bởi những công dụng mà chúng mang lại. Do đó chúng cần có chất lượng cao nhằm mang lại hiệu quả truyền động cao nhất.
Vì thế loại trục này nên được gia công bởi các loại máy CNC hiện đại để có độ chính xác cao và đảm bảo độ cứng vững.
4.1. Trục các đăng
Đây là một ống liền có 2 khớp nổi ở 2 đầu tạo thành các khớp các đăng. Do cần đủ chắc chắn để chống xoắn và cong vì thế chúng thường được làm bằng thép các bon.
Một bộ phận quan trọng nữa đó là ổ đỡ giữa. Chúng được lắp qua mặt bích vào các rãnh then hoa ở đầu trục trung gian. Chúng có tác dụng là đỡ hai phần của trục ở giữa.
4.2. Khớp các đăng
Loại khớp này có công dụng là khử những biến đổi về góc phát sinh từ những thay đổi vị trí tương đối giữa bộ vi sai và hộp số. Do đó việc truyền công suất từ hộp số tới bộ vi sai được diễn ra dễ dàng và nhanh chóng hơn.
Có 3 loại khớp các đăng phổ biến đó là:
- Khớp các đăng kiểu chữ thập
Loại này có cấu tạo đơn giản và hoạt động hiệu quả do đó chúng được dùng phổ biến.
Một trong hai chạc đầu trục được hàn vào trục, chạc còn lại được gắn liền vào một bích nối hoặc một đoạn trục rỗng (khớp trượt).
- Khớp nối mềm
Độ rung và tiếng ồn sẽ càng nhẹ nếu đường tâm nối trục, hộp số và bộ vi sai càng thẳng. Do đó ở các xe chở khách kiểu FR mới nhất các nhà thiết kế sẽ chọn sử dụng trục có góc bằng 0. Giúp đảm bảo ít độ rung và tiếng ồn nhất.
- Khớp nối có tốc độ không đổi
Loại khớp này có thể truyền mômen quay êm dịu hơn, nhưng lại có giá thành cao hơn.
Khớp các đăng
5. Các tiêu chuẩn cần có của trục các đăng
Độ bền xoắn cao
Chúng cần được làm bằng mặt cắt ngang hình cầu đặc hoặc rỗng để có được độ bền xoắn cao trong quá trình làm việc.
Cường lực và cứng
Yêu cầu về mặt kỹ thuật đối với trục các đăng là trục cần được chế tạo từ vật liệu có độ cứng cao, có khả năng chịu lực tốt. Vì phần lớn các trục đều có chiều dài tương đối lớn trong khi lại không được nâng bởi giá đỡ.
Chính vì vậy, trục thường được chế tạo bằng thép nhẹ được làm từ cacbon. Vì nó đủ khỏe để chống cong và xoắn.
Kết hợp hiệu quả
Chúng cần được kết hợp chắc chắn khi đang hoạt động. Do đó, chúng thường được hàn bằng công nghệ hàn carbon dioxide chìm.
Cân bằng động
Vì hệ số quay quan trọng ở tốc độ cao, trục cần được thử nghiệm trên máy cân bằng điện tử.
Tải lực đẩy thấp
Vì sự cộng hưởng có hại cho tuổi thọ của trục. Nên để tránh hiện tượng này, chúng truyền lực động quá mức tới giá đỡ cuối của trục.
Trục các đăng được sử dụng trong ô tô
Trục các đăng hầu như là bộ phận không thể thiếu trên xe ô tô. Do đó chúng ngày càng được chú trọng đầu tư. Ngày nay chúng thường được gia công bởi máy CNC hiện đại như máy phay CNC, máy tiện CNC, cho chất lượng cao với giá cả hợp lý.
Doanh nghiệp cần hiểu rõ cấu tạo cũng như loại truyền động phù hợp với từng loại trục. Cũng như những tiêu chuẩn cần có để chọn được loại trục các đăng phù hợp nhất với nhu cầu sử dụng.
Theo dõi Máy CNC nhập khẩu để cập nhật thêm thông tin bổ ích về Máy CNC, Gia công CNC, Lập Trình CNC.
