Phay thuận – phay nghịch là phương pháp gia công chi tiết được sử dụng thường xuyên trong phay CNC. Mỗi phương pháp có những ưu và nhược điểm riêng phù hợp với từng mục đích gia công. Người lập trình cần hiểu rõ những trường hợp sử dụng cũng như lưu ý khi gia công nhằm mang lại hiệu quả cao nhất.
1. Phay là gì?
Để hiểu rõ về phay thuận – phay nghịch, trước tiên bạn cần tìm hiểu phay là gì. Từ đó có cái nhìn tổng quan hơn về quá trình phay cũng như phay thuận – nghịch.
Phay là một quá trình gia công vật liệu từ khối vật liệu thô thành sản phẩm cuối cùng được thực hiện trên máy phay. Hiện nay gia công phay đã được thực hiện trên máy có công nghệ hiện đại, mang lại nhiều lợi ích hơn cho người dùng đó là máy CNC. Quá trình phay trên máy phay CNC được gọi là phay CNC.
Bao gồm việc sử dụng các công cụ cắt, tỉa, mài,… được quay với tốc độ định sẵn. Sau đó, đưa vào tiếp xúc với các chi tiết gia công. Các chi tiết này thường được giữ cố định bằng thiết bị kẹp gọi là đồ gá.
Phay CNC
Khi thực hiện gia công, hướng chuyển động của lưỡi cắt và chiều của phôi chuyển động cùng hướng hoặc ngược lại. Từ đó chia thành hai loại: Phay thuận và phay nghịch.
2. Phay thuận – phay nghịch là gì?
- Phay thuận: là quá trình phay mà chiều quay của dao cùng hướng với chiều tiến của bàn máy.
- Phay nghịch: là quá trình phay mà chiều quay của dao ngược hướng với chiều tiến của bàn máy.
Phay thuận – phay nghịch
3. Đặc điểm của phay thuận – phay nghịch
- Phay thuận: sử dụng để phay đường viền ngoài của phôi. Chiều dao theo chiều kim đồng hồ, dọc theo đường viền ngoài của phôi.
- Phay nghịch: Sử dụng phay đường viền bên trong của phôi. Chiều dao ngược chiều kim đồng hồ dọc theo đường viền bên trong của phôi.
Đặc điểm của phay thuận – nghịch
4. Ưu nhược điểm của phay thuận – phay nghịch
Khi phay thuận và phay nghịch, bạn cần hiểu rõ ưu và nhược điểm của từng phương pháp gia công. Để lựa chọn được phương pháp phù hợp với nhu cầu cũng như hình dáng sản phẩm cần cắt gọt.
| Phay thuận | Phay nghịch | |
| Ưu điểm | Chiều dài cắt ngắn, dao ít ma sát, tuổi thọ cao.
Kẹp dễ dàng, không rung, độ chính xác bề mặt gia công cao. Tiêu tốn ít điện năng hơn. |
Nó có thể được sử dụng cho các máy phay kiểu cũ, mà không gây ra chuyển động giải phóng trục vít không hợp lệ.
Có thể dùng máy phay loại cũ để gia công. |
| Nhược điểm | Máy phay phải có thiết bị loại bỏ khe hở, nếu không sẽ dễ tạo ra chuyển động của trục vít. | Ma sát nhiều, mép dao dễ bị nhão, tuổi thọ ngắn.
Dao dễ bị rung, bề mặt gia công thô ráp, độ chính xác gia công kém. Tiêu hao nhiều năng lượng hơn. Cách gia công này khá phức tạp, không thích hợp để phay các chi tiết mỏng. |
5. Khi nào nên phay thuận – phay nghịch?
Để gia công bằng 2 phương pháp phay một cách hiệu quả, bạn cần chú ý các yếu tố sau:
Phay thuận
- Không thích hợp để phay vật đúc, rèn và phôi phay có vảy trên bề mặt.
- Phương pháp này dễ dàng và thích hợp để phay các phôi dài và mỏng.
- Thích hợp dùng làm nhẵn bề mặt.
Phay nghịch
- Thích hợp phay bề mặt vật đúc, rèn, vật liệu cứng, yêu cầu độ chính xác thấp.
- Thích hợp gia công các rãnh.
Ngoài ra, khi phay từ dày xuống mỏng, bạn cần chú ý vị trí của dao phay. Chúng ta cần tạo thành phôi dày khi lưỡi dao cắt vào phôi. Và phôi mỏng khi lưỡi dao cắt ra để đảm bảo quá trình phay ổn định.
6. Một số lưu ý khi phay thuận – phay nghịch
Để phay thuận – phay ngược một cách tối ưu, bạn cần lưu ý:
- Phay thuận có xu hướng lướt dao và phay nghịch có xu hướng ăn sâu. Vì vậy, nếu có các góc bên trong vật liệu, tốt nhất nên sử dụng phay thuận.
- Để gia công một số vật liệu mềm, chẳng hạn như đồng, tốt nhất nên sử dụng phay nghịch. Vật liệu cần mài hoàn thiện, nên sử dụng phay thuận.
- Để phay các vật liệu khó chế tạo, nên sử dụng phay thuận. Vì phay thuận không chỉ có thể giảm biến dạng cắt, lực cắt mà còn giảm tiêu thụ điện năng.
- Ngược lại, khi vật liệu cứng, chẳng hạn như gia công phôi rèn.Bạn nên sử dụng phương pháp phay ngược.
- Quá trình gia công trên máy phay CNC thường được thực hiện trên cơ sở gia công máy phay thông thường. Vì vậy, sẽ không gặp phải hiện tượng da cứng trên bề mặt gia công. Do đó, việc gia công trên máy phay CNC thường áp dụng phương pháp phay thuận.
Trên thực tế, người lập trình cần đa dạng phương pháp phay. Một số sản phẩm có thể sử dụng lồng ghép cả 2 phương pháp phay. Nhưng về cơ bản, mỗi phương pháp sẽ chỉ định cách sử dụng tối ưu riêng.
Một số lưu ý khi phay
Việc hiểu rõ đặc điểm cũng như trường hợp sử dụng của từng phương pháp giúp bạn chọn được loại gia công phù hợp. Từ đó nâng cao năng suất sản phẩm cũng như rút ngắn thời gian cắt gọt sản phẩm bởi phương pháp phay thuận – phay nghịch hợp lý.
Theo dõi Máy CNC nhập khẩu để cập nhật thêm thông tin bổ ích về Máy CNC, Gia công CNC, Lập Trình CNC.
